Từ năm 2022 đến nay, Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Bình Định phối hợp các địa phương tích cực triển khai thực hiện công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch.
Hoạt động này thực hiện theo Quyết định số 3899/QĐ-UBND ngày 23/11/2022 của UBND tỉnh ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Dự án 6, giai đoạn 1 (2021 - 2025) thuộc khuôn khổ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH giai đoạn 2021 - 2030.
Thực hiện Dự án 6 “Bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” (Dự án 6), Sở Văn hóa và Thể thao phối hợp với huyện Vĩnh Thạnh tổ chức bảo tồn Lễ hội mừng cốm lúa mới, nghề dệt thổ cẩm của đồng bào Bana K’riêm. Ngoài ra, huyện Vĩnh Thạnh còn tổ chức thêm 3 lớp tập huấn truyền dạy chỉnh sửa cồng chiêng, biểu diễn cồng chiêng, múa xoang, đàn t’rưng; đồng thời, lên kế hoạch làm phim tài liệu về trường ca hơ mon, mua sắm trang phục, nhạc cụ, thiết bị âm thanh, ánh sáng hỗ trợ hoạt động cho đội văn nghệ thôn K3, xã Vĩnh Sơn và thôn Hà Ri, xã Vĩnh Hiệp…
Nghệ nhân nhân dân Đinh Chương, ở thôn K8, xã Vĩnh Sơn, chia sẻ: “Tôi rất vui mừng khi được huyện tin tưởng giao trọng trách truyền dạy cồng chiêng, nhạc cụ dân tộc, các trình thức trong lễ hội truyền thống của đồng bào Bana K’riêm cho lớp trẻ. Hiện tại, tôi đang sưu tầm trường ca hơ mon - di sản văn hóa đặc trưng của đồng bào Bana hiện đang đứng trước nguy cơ bị thất truyền - để bảo tồn, truyền dạy cho lớp trẻ gìn giữ”.
Bảo tồn Lễ mừng cốm lúa mới của đồng bào Bana K’riêm huyện Vĩnh Thạnh hướng tới tạo sản phẩm phục vụ du lịch. Ảnh: Ngọc Nhuận
Huyện Vân Canh có 29 thôn, làng đồng bào dân tộc Chăm H’roi và Bana được hỗ trợ cồng chiêng. Huyện cũng thành lập 8 CLB cồng chiêng, định kỳ 2 năm/lần huyện tổ chức liên hoan cồng chiêng để bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số ở địa phương.
Nghệ nhân ưu tú Lê Văn Ru, ở khu phố Hiệp Hội, thị trấn Vân Canh, tâm tình: “Không những quan tâm giữ gìn nghệ thuật cồng chiêng, múa xoang, Nhà nước còn hỗ trợ bảo tồn giá trị các loại nhạc cụ truyền thống, như: Trống kơ toang, xà reo, chập chõa, cũng như các lễ hội cầu mưa, ăn tết tại nhà rông, xuống lúa giống…”.
Để đảm bảo mục tiêu bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào gắn với phát triển du lịch, ông Nguyễn Minh Hải, Phó trưởng Phòng VH-TT huyện Vân Canh, chia sẻ: “Năm nay, huyện cũng đã tổ chức nhiều lớp tập huấn dạy nghề dệt thổ cẩm cho đồng bào Bana làng Hà Văn Trên, xã Canh Thuận; 3 lớp học tiếng, chữ viết Chăm H’roi cho cán bộ, công chức; lên kế hoạch ghi hình lễ đổ đầu, lễ mừng nhà mới của đồng bào Chăm H’roi và Bana”.
Huyện An Lão cũng tập trung nguồn lực để thực hiện Dự án 6 theo kế hoạch đề ra. Theo ông Châu Anh Tế, Trưởng Phòng VH-TT huyện An Lão, đến nay, huyện đã kiện toàn 40 đội văn nghệ đồng bào Bana, H’rê tại 7 xã An Vinh, An Dũng, An Trung, An Hưng, An Toàn, An Nghĩa, An Quang và thị trấn An Lão; hỗ trợ trang phục cho 16 đội văn nghệ các xã hoạt động. Cùng với đó, xây mới nhà văn hóa thôn 2 (xã An Nghĩa) và tiếp tục xây thêm nhà văn hóa thôn 5, thôn 6 (xã An Quang).
Để thực hiện các mục việc của Dự án 6 đảm bảo hiệu quả, hoàn thành đúng tiến độ, Sở Văn hóa và Thể thao đang phối hợp các địa phương: Vân Canh, Vĩnh Thạnh, An Lão, Tây Sơn, Hoài Ân rà soát, nắm chắc tiến độ các mục việc, các vướng mắc cần tháo gỡ sớm.
Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Huỳnh Thị Anh Thảo cho biết: Cuối năm nay, Sở xây dựng 22 tủ sách cơ sở tại các xã miền núi. Thời gian tới, tiếp tục kiểm kê, tư liệu hóa di sản văn hóa truyền thống, hỗ trợ các nghệ nhân đồng bào dân tộc thiểu số truyền dạy di sản cho lớp kế cận; hỗ trợ cho các đội văn nghệ hoạt động, trang bị cơ sở vật chất nhà văn hóa tại các xã miền núi; xây dựng các phim quảng bá di sản văn hóa, tiềm năng du lịch vùng dân tộc thiểu số… góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho bà con, hướng tới mục tiêu phát triển KT-XH bền vững.
Đoàn Ngọc Nhuận