Việc UNESCO vinh danh quần thể di sản Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc đã tạo động lực mạnh mẽ để các địa phương sở hữu di sản là tỉnh Quảng Ninh, Bắc Ninh, TP Hải Phòng kết nối không gian du lịch, thúc đẩy du lịch di sản liên tỉnh tuyến Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc.
Theo đánh giá, tuyến du lịch này nổi bật bởi mật độ di sản dày đặc và sự gắn kết chặt chẽ về lịch sử - tôn giáo. Như Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Hạnh từng chia sẻ tại sự kiện quảng bá quần thể di sản ở Trung tâm Văn hoá Việt Nam tại Pháp (6/2025) thì đây là một cảnh quan văn hoá linh thiêng được quy hoạch đồng bộ với hàng trăm chùa, đền, am tháp trải rộng trên địa bàn 3 địa phương Quảng Ninh, Bắc Ninh, Hải Phòng, liên kết thành một chỉnh thể thống nhất cả về không gian lẫn giá trị tâm linh.
Thắng cảnh di sản Yên Tử có núi rừng hùng vĩ và các giá trị nổi bật
Theo đó, Yên Tử giữ vai trò trung tâm của tuyến với cảnh núi rừng hùng vĩ, hệ thống chùa tháp linh thiêng và dấu ấn Phật hoàng Trần Nhân Tông. Không gian rừng nguyên sinh và đỉnh chùa Đồng cao hơn 1.000m tạo nên “cửa ngõ” đón khách hành hương. Từ Yên Tử, dòng chảy Trúc Lâm tiếp nối sang Tây Yên Tử với chùa Vĩnh Nghiêm - nơi lưu giữ Mộc bản Di sản Tư liệu và từng là trung tâm hoằng dương Phật pháp; các lối cổ đang được quy hoạch thành khu sinh thái - tâm linh, tăng chiều sâu trải nghiệm. Cách đó không xa, Côn Sơn - Kiếp Bạc hiện lên trầm mặc với rừng thông, hồ Côn Sơn, sông Lục Đầu và dấu tích Đức Thánh Trần cùng bóng hình Nguyễn Trãi. Lễ hội Xuân - Thu thu hút du khách, bổ sung sắc màu lịch sử - tâm linh và làm trọn vẹn hành trình liên vùng.
Từ nền tảng đó, tiềm năng phát triển du lịch của tuyến liên tỉnh ngày càng được nhìn nhận rõ nét. Đây là vùng đất vừa hội tụ cảnh quan núi rừng hùng vĩ, vừa có hệ thống đình, chùa, đền tháp cổ kính, lại dễ dàng kết nối với các trung tâm du lịch lớn của Quảng Ninh, Hải Phòng, Hà Nội.
Không dừng lại ở tiềm năng, các địa phương đã khẩn trương triển khai nhiều hoạt động kết nối để đưa tuyến du lịch vào vận hành thực chất. Gần đây nhất vào tháng 10/2025, Hội nghị “Khai thác, phát triển du lịch gắn với Di sản thế giới Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc” do TP Hải Phòng tổ chức, đã tạo diễn đàn quan trọng để các sở du lịch, đơn vị quản lý di tích, hiệp hội lữ hành và các doanh nghiệp trao đổi giải pháp.
Tại đây, Hải Phòng và Quảng Ninh đồng loạt công bố các tour mới như “Một hành trình - 5 điểm đến Di sản thế giới”, “Theo dấu chân Tam Tổ Trúc Lâm”, “Khám phá Di sản Côn Sơn - Kiếp Bạc”. Các tour này đều dựa trên trục liên kết Yên Tử - Tây Yên Tử - Côn Sơn - Kiếp Bạc, với câu chuyện chung về Thiền phái Trúc Lâm. Như vậy, sau khi UNESCO vinh danh, các hoạt động kết nối càng diễn ra mạnh mẽ và bài bản hơn.
Du khách từ các tỉnh lân cận tham quan chùa Đồng (Yên Tử, tỉnh Quảng Ninh)
Đồng thời, tại lễ hội Mùa thu Côn Sơn - Kiếp Bạc 2025, các tour liên tỉnh chính thức được đưa vào khai thác, với không gian di sản chung, giúp dòng khách di chuyển giữa 3 địa phương thuận lợi hơn. Hoạt động quảng bá cũng được đẩy mạnh trên truyền hình quốc gia, nền tảng số và các kênh chuyên ngành, góp phần lan tỏa hình ảnh tuyến du lịch Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc đến thị trường trong và ngoài nước.
Trước đó, tuyến du lịch này đã vận hành như một chỉnh thể nhờ không gian di sản liền mạch. Ba địa phương kết nối qua các hội thảo sườn Tây Yên Tử, chiến lược du lịch tâm linh - sinh thái của Quảng Ninh và định hướng đưa Côn Sơn - Kiếp Bạc trở thành Khu du lịch quốc gia. Những bước đi này tạo nền tảng quan trọng để định hình tuyến trước khi UNESCO vinh danh.
Để khai thác hiệu quả tuyến di sản liên tỉnh trong thời gian tới, ba địa phương thống nhất tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm: Xây dựng thương hiệu chung “Hành trình Di sản Trúc Lâm”; nâng cấp hạ tầng phục vụ du khách, từ giao thông kết nối, bãi đỗ xe đến hệ thống thông tin - hướng dẫn hiện đại cũng như phát triển sản phẩm chuyên sâu gắn với công nghệ số...
Với sự phối hợp chặt chẽ và tầm nhìn chung của 3 địa phương, có thể thấy, tuyến du lịch Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn - Kiếp Bạc đang bước vào giai đoạn phát triển mới. Qua đây, vừa góp phần tôn vinh giá trị di sản Trúc Lâm, vừa khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ du lịch di sản thế giới.
Hà Phong