Hang Va nằm trong vùng lõi của Di sản thiên nhiên thế giới Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng. Được tìm thấy lần đầu tiên vào năm 2012 bởi những người dân địa phương, trong đó có Hồ Khanh – người đã tìm ra hang Sơn Đoòng và sớm trở thành một điểm đến không thể bỏ qua đối với những du khách đam mê khám phá, thám hiểm khi đến với du lịch Quảng Bình.
Hang Va được kết nối với hang Nước Nứt, một hang động ướt dài hơn 2km, được UBNND tỉnh Quảng Bình giao cho công ty Oxalis khai thác. Để thám hiểm Hang Va, du khách được trang bị các trang thiết bị an toàn nhập khẩu, đạt chuẩn quốc tế như: áo phao, găng tay, mũ bảo hiểm, đèn đội đầu công suất lớn, dây leo núi, dây đai an toàn, thiết bị lọc nước, lều, túi ngủ, nệm hơi...
Từ Km 28 đường Hồ Chí Minh nhánh Tây đi bộ xuyên rừng, vượt qua nhiều núi non hiểm trở với nhiều cảnh đẹp của rừng Phong Nha - Kẻ Bàng để đến với hang Va. Địa hình núi đá và rừng nhiệt đới sẽ dẫn du khách đến với thung lũng nhỏ, nơi hang Va tọa lạc, đây cũng chính là điểm dừng chân cắm trại nghỉ qua đêm, du khách sẽ được tận hưởng những thanh âm vui nhộn của núi rừng Phong Nha.
Hang Va chỉ dài 1,7km, rộng hơn 100m, rất gần hang Sơn Đoòng, nhưng thạch nhũ trong đó tráng lệ và rất kỳ lạ. Nó là một hang có con sông ngầm chảy vào, thạch nhũ xếp từng hàng kiểu quân cờ, mọc thành hình búp măng rất ngoạn mục.
Vượt bức tường cao gần 15m (ảnh Oxalis Adventure)
Nét đặc trưng của tuyến là thám hiểm vòm hang rộng lớn của Hang Nước Nứt và các hồ thạch nhũ trong Hang Va. Tại Hang Va, khi lội suối chừng 500m với mực nước sâu khoảng 1m thì sẽ gặp một bức tường cao gần 15m, du khách phải dùng thiết bị đai lưng an toàn (harness) và dây leo núi (rope) để vượt qua bức tường một cách an toàn. Tiếp sau đó, vòm hang mở rộng ra với nhiều hồ thạch nhũ, tường bao quanh cùng hàng ngàn cột thạch nhũ hình nón tháp mọc lên bên trong hồ, mặt hồ thường xuyên có nước tạo nên một khung cảnh huyền ảo. Các cột thạch nhũ được hình thành theo cách khác thường, không giống như các hang động khác ở Việt Nam và nhiều nơi trên thế giới. Các cột thạch nhũ ở đây được hình thành từ một vật cứng (nhánh gỗ, hạt cát...) ở đáy hồ, qua thời gian nước dâng trong hồ có mang canxi và bám vào những vật cứng này tạo thành các cột thạch nhũ. Thành hồ cũng như các cột nhũ theo đó cũng sẽ mọc cao lên. Điều đặc biệt là các cột nhũ không bao giờ cao hơn thành hồ vì các cột này được hình thành từ mức nước đọng lại ở trong hồ.
Bên trong hang Va (ảnh: Oxalis Adventure)
Chuyên gia hang động Howard Limbert cho biết: “Hang Va là nơi đặc biệt, và khác biệt nhất trên thế giới, bởi trong hang có hệ thống thạch nhũ với khoảng 1.000 khối kích thước rất đồng đều. Thạch nhũ trông giống như mọc từ dưới đất lên. Những thạch nhũ này rất quý giá, rất dễ vỡ và gần như không hề có trên thế giới”.
Hệ thống thạch nhũ độc đáo trong hang Va (ảnh: Ryan Deboodt)
Tại hang Va có một số loài cá đang sinh sống cũng xuất hiện ở hang Sơn Đoòng, các chuyên gia cho rằng, nguồn nước ngầm ở 2 hang động có thể có sự liên kết với nhau bằng những lỗ thông nhỏ, nên loài cá lạ ấy mới có thể sinh sống ở 2 nơi. Bên cạnh đó, hang Va còn có sự sinh sống của cá trắng mù và tôm càng xanh nước ngọt mù, hoàn toàn thích nghi để sinh sống trong môi trường không có ánh sáng.
Hành trình đến với hang Va có tổng quãng đường đi bộ khoảng 10km, không quá khó đối với nhiều người, khi đến cửa hang du khách phải lội suối trong hang tối. Thời gian khai thác tour từ tháng 2 đến hết tháng 8 hàng năm, chỉ khai thác khoảng 5 chuyến khởi hành mỗi tuần. Số lượng khách tối đa cho mỗi chuyến chỉ có 10 người để đảm bảo chất lượng dịch vụ cũng như bảo tồn hang động và cảnh quan. Tour du lịch khám phá này không thể bỏ qua đối với những người yêu thích du lịch mạo hiểm bởi hành trình khám phá thuận lợi, không yêu cầu cao về sức khoẻ, phù hợp với đối tượng từ 16 tuổi trở lên.
Những năm trở lại đây, loại hình du lịch thám hiểm hang động tại Quảng Bình thu hút đông đảo du khách đến từ khắp nơi trên thế giới, và công ty Oxalis là đơn vị tiên phong cho loại hình này tại Quảng Bình, với những tour: hang Én, Tú Làn, Sơn Đoòng, hang Va… Mỗi sản phẩm đều được xây dựng có sự khác biệt về điểm nhấn có thể đáp ứng được nhu cầu và điều kiện của nhiều đối tượng khách khác nhau, phân độ khó của các tour theo các cấp độ mạo hiểm từ 1 đến 6, và độ khó của hang Va ở cấp độ 4. Các loại tour đều có thời gian khai thác khác nhau trong năm nhằm bảo đảm an toàn mùa mưa lũ và để các hang động có thời gian cân bằng hệ sinh thái bên trong hang, số lượng khách mỗi tour cũng như số lượng khách vào mỗi hang đều được tính toán và giới hạn đồng thời cân đối sức chứa của mỗi hang một cách hợp lý.
Lương Công Thành