Như nhiều dân tộc thiểu số khác ở Lào Cai, đồng bào Tày có những loại bánh đặc sản, trong đó có bánh khúc xanh. Bánh khúc có màu xanh đặc trưng của thiên nhiên cây cỏ và hình thù gần giống với bánh giày của người miền xuôi.
Hàng bán bánh khúc đã có 10 năm tuổi của bà Vàng Thị Định
Để tìm hiểu về món ăn này, chúng tôi đến tham quan chợ phiên Bắc Hà vào buổi sáng Chủ nhật mưa rét. Đến chợ, chúng tôi lựa chọn sạp hàng nhỏ đã bán được trên mười năm của bà Vàng Thị Định ở thôn Na Lang, xã Tà Chải (huyện Bắc Hà) để thưởng thức bánh. Sạp hàng bày bán những chiếc bánh còn nóng hổi, dậy mùi lá khúc đặc trưng thu hút người đi chợ. Bà Định giảng giải rằng bánh khúc xanh của đồng bào Tày đã có từ lâu, trước đây bà con thường làm vào dịp mùng 5 tháng 5 âm lịch, bây giờ thì làm nhiều dịp trong năm.
Làm bánh khúc không khó nhưng lại có nhiều công đoạn và đòi hỏi sự khéo léo. Nguyên liệu là gạo, đậu, vừng, hành để làm nhân và một thứ không thể thiếu là rau khúc. Muốn bánh ngon, phải chọn loại gạo nếp mới, thơm, dẻo và đậu xanh cũng phải đều, ngon; rau khúc chọn loại lá nếp, tươi.
Khi làm bánh, gạo nếp được ngâm từ tối hôm trước, sau đó đem đồ chín thành xôi vừa độ dẻo. Lúc đồ, khi lên hơi cần tưới thêm một lần nước để bánh dẻo hơn. Trong khi chờ xôi chín, lá khúc được rửa sạch, đun trong nước tro bếp từ 2 đến 3 giờ. Sau khi đun nhừ, đổ lá khúc ra rổ, rửa nhiều lần cho sạch nước tro rồi vắt kiệt nước. Xôi đồ chín giã ngay lúc còn nóng cùng với lá khúc để bánh mềm, mịn và dẻo. Khi giã đã nhuyễn, các bà, các mẹ sẽ nhanh tay múc ra mâm để nặn bánh. Bánh được nặn thành hình tròn, sau đó ấn dẹt, cho nhân vào giữa rồi gói kín bánh lại. Lớp nhân gồm đậu xanh được giã nhuyễn trộn với hành phi vàng và vừng đen rang chín.
Bà Định còn cho biết thêm, bánh khúc thuộc món chay, tuy được làm từ gạo nếp nhưng rất dễ ăn. Khi rán, bánh có độ phồng, bóng, thơm của mùi lá khúc cùng hương vị của đậu xanh, của hành, mỡ và vị ngậy của vừng đen. Ngày nay, bánh khúc của đồng bào Tày là món ăn hằng ngày và trở thành hàng hóa phục vụ thực khách gần xa.