Cách thành phố Tây Ninh 30 km, thành phố Hồ Chí Minh 125 km, thành phố Thủ Dầu Một (Bình Dương) 100 km, Vườn quốc gia Lò Gò-Xa Mát có tổng diện tích vùng lõi là 29.997,87 ha, sát biên giới Campuchia. Đây là địa điểm đang được nhiều du khách chọn lựa vì sự đa dạng của hệ sinh thái và các di tích lịch sử cách mạng.
Vườn quốc gia Lò Gò-Xa Mát là khu du lịch nghỉ dưỡng nổi tiếng, điểm check-in yêu thích của các bạn trẻ
Ngày nay, đến Tây Ninh, ngoài hai địa điểm quen thuộc là Núi Bà Đen và Tòa thánh Tây Ninh, tuyến du ngoạn Vườn quốc gia Lò Gò-Xa Mát còn được nhiều du khách yêu thích. Nơi đây đang bảo tồn mẫu chuẩn hệ sinh thái rừng dày bán ẩm, sự đa dạng sinh học đặc trưng của vùng rừng chuyển tiếp giữa Tây Nguyên, miền Đông Nam Bộ và đồng bằng sông Cửu Long.
Theo Ban Quản lý Vườn quốc gia Lò Gò-Xa Mát, do địa hình thấp dần từ bắc xuống nam, khá bằng phẳng mang tính chuyển tiếp giữa vùng Tây Nguyên với các tỉnh thuộc Đông Nam Bộ và vùng đồng bằng miền Tây Nam Bộ cho nên trong Vườn quốc gia Lò Gò-Xa Mát có nhiều bàu trảng ngập nước theo mùa.
Lên thuyền di chuyển từ suối Đa Ha (bắt nguồn từ Campuchia), chúng tôi đi qua Vườn quốc gia Lò Gò-Xa Mát ở phía đông bắc, theo hướng tây nam chảy vào khu trung tâm rồi chảy ra sông Vàm Cỏ Đông.
Theo người hướng dẫn, có thể ra đầu nguồn sông Vàm Cỏ Đông bằng con suối nêu trên, hoặc theo suối Chor (nằm ở phía tây khu rừng Chàng Riệc, bắt nguồn từ Campuchia), hay suối Tabor (nằm ở phía đông khu rừng Chàng Riệc, bắt nguồn từ Campuchia), và suối Mây (nơi hợp lưu của hai suối Chor và Tabor) đều được.
Nhìn quang cảnh hai bên bờ, du khách cứ ngỡ đang trong một khu vực chưa có dấu chân người với hàng hàng, lớp lớp cổ thụ, lại xen lẫn thiên nhiên hiền hòa miệt sông nước. Thuyền trôi xuôi theo dòng, một bên là Tổ quốc thân yêu, bên kia là đất bạn Campuchia, cảm giác thật bình an.
Theo kết quả thực hiện các đề tài nghiên cứu liên quan đến thực vật rừng, đến thời điểm hiện tại, tổng số loài thực vật ở Vườn quốc gia Lò Gò-Xa Mát là 934 loài thuộc sáu ngành thực vật, 57 bộ, 128 họ và 492 chi. Ưu thế nhất vẫn là họ sao dầu phổ biến từ vùng đồng bằng Thái Lan đến Campuchia và một phần nhỏ của Việt Nam, Lào, Campuchia. Vườn quốc gia Lò Gò-Xa Mát có 42 loài thú; trong đó, nhiều loài thú có tên trong Sách Đỏ thế giới (IUCN, 2020) như: Voọc chà vá chân đen, voọc bạc, khỉ đuôi dài, khỉ đuôi lợn (Macaca leonina), cu li nhỏ, mễn, mèo rừng, nhím bờm, sóc bay trâu…
Đây cũng là nơi trú ngụ của những loài chim quý hiếm, phân bố hẹp, đặc hữu vùng, những loài đang bị nguy cấp hay bị đe dọa ở cấp quốc gia và quy mô toàn cầu như gà lôi hông tía, già đẫy java, chích chạch má xám, sếu cổ trụi (sếu đầu đỏ), hạc cổ trắng, gà tiền mặt đỏ… Ngoài ra, còn phải kể đến các loài cá di cư nổi tiếng nhất là cá lăng nha, cá linh rìa, cá ngựa Nam.
Tiếp tục xuôi dòng sông Vàm Cỏ Đông, đoạn chảy qua Vườn quốc gia Lò Gò-Xa Mát dài chừng 20 km, lòng sông rộng 20-30 m, nước chảy quanh năm, lưu lượng bình quân 500 m3/giây, du khách có thể bất ngờ khi tìm hiểu qua các kiểu rừng nguyên sinh và thứ sinh thường xanh cây lá rộng theo mùa, kiểu rừng sao dầu thứ sinh trên đất ngập nước theo mùa trên đất ferralit, kiểu rừng khô thưa thứ sinh ngập nước theo mùa trên đất ngập nước ưu thế họ sao dầu, tràm và trảng ngập nước.
Và ngay khi trải nghiệm tour đi bộ xuyên rừng, rất trang trọng khi du khách được chụp hình dưới cờ Tổ quốc và mốc biên giới, với niềm tự hào mãnh liệt về một thời đạn bom mà cha ông ta đã đổ nhiều xương máu. Vì thế, trong Vườn quốc gia Lò Gò-Xa Mát còn có các giá trị về văn hóa, lịch sử, mà nổi bật là các căn cứ cách mạng, có nhiều di tích lịch sử trong các thời kỳ kháng chiến chống ngoại xâm của quân và dân miền Đông Nam Bộ với những địa danh nổi tiếng như:
Căn cứ Trung ương Cục miền nam, Căn cứ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền nam, Căn cứ Ban An ninh Trung ương Cục miền nam, Căn cứ Chính phủ Cách mạng lâm thời cộng hòa miền nam Việt Nam, Ban Tuyên huấn Trung ương Cục miền nam, Đài phát thanh Giải phóng, Hãng phim Giải phóng, Nhà in Trần Phú, Thông tấn xã Giải phóng.
Theo Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh, trong 6 tháng năm 2023, GRDP của tỉnh tăng trưởng 4,07%; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu các ngành dịch vụ tăng 11,2% so với cùng kỳ. Tổng doanh thu du lịch đạt 80,6% so kế hoạch, tăng 71,5% so cùng kỳ năm trước. Cụ thể, trong nửa năm, Tây Ninh đón 3,5 triệu lượt khách, tổng doanh thu du lịch ước đạt 1.450 tỷ đồng; trong đó, các điểm đến như Vườn quốc gia Lò Gò-Xa Mát, Núi Bà Đen, Tòa thánh Tây Ninh là các điểm nhấn được nhiều du khách trong, ngoài nước yêu thích.
Bài và ảnh: Minh Anh