Về tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng của địa phương, đồng chí Nguyễn Thụy Phương Hiếu, Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk khái quát: Đắk Lắk có dân số gần 2 triệu người với 49 dân tộc từ các vùng miền trong cả nước; trong đó, dân tộc Kinh chiếm gần 65%, người dân tộc thiểu số (DTTS) chiếm hơn 35%. Đồng bào Ê Đê, M’nông và Gia Rai là các DTTS tại chỗ, ngoài ra còn DTTS ở các tỉnh khác đến trong gần 50 năm qua như: Mường, Tày, Nùng, Dao, Thái, Mông.

 

Mỗi dân tộc đều có bản sắc văn hóa riêng, chính vì thế, Đắk Lắk có sự đa dạng, phong phú về phong tục tập quán, về văn hóa truyền thống các vùng miền; trong đó, các DTTS tại chỗ có những đặc trưng văn hóa riêng biệt như: Các trường ca sử thi (Đam San, Xing Nhã, Đăm Di) truyền miệng, ngôn ngữ nói, chữ viết của người Ê Đê, người M'nông...

 

Một niềm tự hào cho Đắk Lắk nói riêng và Tây Nguyên nói chung là Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên đã được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; trở thành tài nguyên du lịch có giá trị cao, gắn liền với sự đa dạng bản sắc dân tộc độc đáo về kiến trúc nhà sàn, mỹ thuật, âm nhạc, văn hóa, lễ hội, ẩm thực.

 

 

Biểu diễn nhạc cụ truyền thống tại buôn Kô Tam, phường Tân Hòa, thành phố Buôn Ma Thuột

 

Ngoài những tiềm năng, thế mạnh về giá trị văn hóa truyền thống, Đắk Lắk còn có nguồn tài nguyên thiên nhiên hấp dẫn, có khả năng đầu tư, khai thác phát triển sản phẩm du lịch sinh thái gắn với du lịch cộng đồng dựa vào địa hình cảnh quan đẹp, đa dạng với đồi núi xen kẽ bình nguyên và thung lũng, hệ thống thác ghềnh hùng vĩ như thác: Dray Nur, Dray Sáp Thượng, Thủy Tiên, Bìm Bịp, Dray K’nao, Drai Yông, Drai Dlông...; những hồ chứa nước lớn cùng một hệ sinh thái đa dạng, đặc trưng của Vườn quốc gia Yok Đôn, Vườn quốc gia Chư Yang Sin, Rừng lịch sử-văn hóa-môi trường hồ Lắk, Khu bảo tồn thiên nhiên Ea Sô, Rừng đặc dụng Nam Ka, gắn với các dòng sông Sêrêpốk, Krông Ana, Krông Bông...; các hồ Lắk, Ea Kao, Ea Súp, Đắk Minh, Ea Nhái, Buôn Triết.

 

Trên địa bàn tỉnh hiện có 44 di tích lịch sử, văn hóa, danh lam thắng cảnh, kiến trúc được xếp hạng; trong đó có 2 di tích quốc gia đặc biệt, 18 di tích quốc gia và 24 di tích cấp tỉnh.

 

Bên cạnh đó, Đắk Lắk còn được thiên nhiên ưu đãi với nguồn tài nguyên đất, nước, khí hậu ôn hòa, thích hợp cho việc phát triển sinh thái nông nghiệp, sản xuất nhiều loại cây trồng, vật nuôi gắn với truyền thống văn hóa của đồng bào DTTS tại chỗ, đây là lợi thế lớn của tỉnh trong việc vừa phát triển nông nghiệp vừa phát triển du lịch cộng đồng...

 

Những năm gần đây, tỉnh Đắk Lắk đã có các chính sách phát triển du lịch. Cụ thể, ngày 08/4/2022, Tỉnh ủy Đắk Lắk ban hành Đề án số 08-ĐA/TU về phát triển du lịch tỉnh Đắk Lắk giai đoạn 2021-2025 và định hướng đến năm 2030; ngày 13/8/2021, HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 08/2021/NQ-HĐND về hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng tại các thôn, buôn đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, giai đoạn 2021-2025.

 

Kết quả, giai đoạn 2021-2023, tỉnh Đắk Lắk đã hỗ trợ 3 buôn đồng bào DTTS phát triển du lịch cộng đồng gồm: Buôn Akǒ Dhông, phường Tân Lợi, TP Buôn Ma Thuột; buôn Kuốp, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana; buôn Trí, xã Krông Na, huyện Buôn Đôn. Đây là 3 buôn có số lượng đông đồng bào DTTS sinh sống, còn duy trì văn hóa truyền thống về biểu diễn nghệ thuật, các lễ hội của địa phương, có điểm tham quan, du lịch về danh thắng, tìm hiểu lịch sử, văn hóa, tín ngưỡng và có ẩm thực địa phương độc đáo. Đến nay, 3 buôn đã được công nhận là buôn du lịch cộng đồng, chính thức đi vào hoạt động phục vụ khách du lịch.

 

Tìm hiểu thực tế việc hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng tại xã biên giới Krông Na, đồng chí Y Lươm Knul, Phó chủ tịch UBND xã cho biết: Krông Na được thiên nhiên ưu đãi nhiều lợi thế để phát triển du lịch như có đảo nổi trên dòng sông Sêrêpốk, có Vườn quốc gia Yok Đôn, có đàn voi nhà 20 con, cùng những buôn làng cổ của đồng bào DTTS còn lưu giữ nhiều nét đẹp văn hóa truyền thống. Krông Na trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn nhất của tỉnh Đắk Lắk trong phát triển du lịch.

 

Hiện tại, trên địa bàn có 2 doanh nghiệp đầu tư khai thác du lịch, thu hút hàng chục vạn du khách mỗi năm. Về phát triển du lịch cộng đồng, xã đã được hỗ trợ hình thành 2 tổ du lịch cộng đồng ở các buôn Trí và Yang Lành, với tổng cộng 30 hộ đồng bào DTTS tham gia làm du lịch. Bà con đã từng bước biết khai thác những giá trị văn hóa truyền thống của tổ tiên truyền lại thành nguồn sinh kế bền vững...

 

Được biết, năm 2024, với những đóng góp của du lịch cộng đồng, tỉnh Đắk Lắk thu hút hơn 2,4 triệu lượt khách (trong đó có 48.367 khách quốc tế), tăng 54,71% so với năm 2022; doanh thu từ dịch vụ lưu trú, ăn uống đạt hơn 9 nghìn tỷ đồng, doanh thu từ dịch vụ lữ hành và hỗ trợ du lịch đạt gần 102 tỷ đồng. 

 

Từ thành công của việc hỗ trợ phát triển buôn du lịch cộng đồng, trong năm 2025 này, tỉnh Đắk Lắk thực hiện hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng tại buôn Tour, xã Hòa Phú, TP Buôn Ma Thuột và buôn Kli A, phường Đạt Hiếu, thị xã Buôn Hồ, qua đó góp phần đa dạng hóa sản phẩm du lịch, phục vụ du khách trong và ngoài nước khi đến Đắk Lắk. Tỉnh Đắk Lắk cũng đặt ra mục tiêu đến năm 2030 đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, phát triển bền vững, tương xứng với tiềm năng và lợi thế sẵn có của trung tâm vùng Tây Nguyên.

 

Bài và ảnh: Kiều Bình Định